Στο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO και στο Δίκτυο των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων εντάχθηκε ολιστικά η Λαυρεωτική γη ως Μνημείο Γεωλογικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Πρόκειται για μια εξέλιξη-ορόσημο για τη χώρα μας καθώς αναδεικνύεται, αναπτύσσεται και διασώζεται η γεωλογική κληρονομιά και προάγεται η σημασία του εθνικού γεωλογικού πλούτου.

Πλέον, οι νέες προσθήκες αυξάνουν το συνολικό αριθμό των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO σε 195 σε 48 χώρες. Τα νεότερα γεωπάρκα περιλαμβάνουν περιοχές της Βραζιλίας, της Ινδονησίας, του Ιράν, της Ιαπωνίας, της Νορβηγίας και άλλες μοναδικές περιοχές του πλανήτη μας.

Σε αυτή την πολύχρονη και απαιτητική προσπάθεια, η οποία κορυφώθηκε όταν στις 25 Νοεμβρίου 2020 κατατέθηκε στην Ελληνική Επιτροπή της UΝESCO ο φάκελος υποψηφιότητας ένταξης, καθοριστική ήταν η συμβολή της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.μ.Ε.), η οποία σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς (Δήμο Λαυρεωτικής, ΔΑΝΕΤΑΛ, ΕμΕΛ), ακαδημαϊκά ιδρύματα (ΕμΠ-ΤΠΠΛ, ΕΚΠΑ) και κρατικές υπηρεσίες-φορείς (ΥΠΕΝ, ΥΠΠΟΑ, ΕΟΤ κ.α.) συνέβαλε στο να ενταχθεί το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής στο Παγκόσμιο Δίκτυο των Γεωπάρκων UNESCO.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΑΓΜΕ λειτουργώντας υποστηρικτικά στην όλη προσπάθεια, ήδη από το 2008 συνέταξε τον φάκελο υποψηφιότητας της περιοχής, ο οποίος επικαιροποιήθηκε και συμπληρώθηκε το 2020 από αρμόδια επιτροπή αποτελούμενη από επιστημονικό προσωπικό της Αρχής και συγκεκριμένα από τους γεωλόγους: M.Sc. Ε. Μωραΐτη, Δρ. Κ. Λασκαρίδη, Δρ. Α. Φωτιάδη, Δρ. Π. Πάσχο, Δρ. Δ. Γαλανάκη, M.Sc. Μ. Φίτρο και M.Sc. Β. Σκληρό.

Το δε εποπτικό υλικό σχεδιάστηκε με την επιμέλεια των Δρ. Ε. Ζανανίρι, M.Sc. Β. Μπαρσάκη και M.Sc. Ι. Καμπόλη του Τμήματος Γενικής Γεωλογίας, Γεωλογικών Χαρτογραφήσεων και Εφαρμογών (ΓΕΧΑΕ) της ΕΑΓΜΕ, στο πλαίσιο της Καταγραφής Νέων Γεωτόπων, Μελετών Γεωδιαδρομών και Μελετών Διαχείρισης Γεωπάρκων του έργου ΕΣΠΑ «GEOINFRA» που εκπονεί η ΕΑΓΜΕ.

Καθοριστική ήταν επίσης, η συμβολή του Καθηγητή Γεωλογίας ΕΚΠΑ Δρ. Π. Βουδούρη, του πρώην Δ/ντή Κοιτασματολογίας ΙΓΜΕ Δρ. Δ. Μπίτζιου, της M.Sc. Ε. Θεοδοσίου ως πρώην επικεφαλής του προγράμματος γεωπάρκων του ΙΓΜΕ, του Ομότιμου Καθηγητή ΕΜΠ Δρ. Γ. Παπαδημητρίου, καθώς και του φυσιοδίτη Η. Κατσαρού.

Το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής

Ο κρυμμένος θησαυρός της Αττικής, όπως αποκαλεί η ίδια η UNESCO το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής, είναι ένας μοναδικός τόπος που χαρακτηρίζεται από πλούτο γεωλογικών, γεωμορφολογικών και πολιτιστικών χώρων. Η περιοχή που φιλοξενεί το γεωπάρκο κατοικείται από την αρχαιότητα λόγω του υπόγειου γεωλογικού πλούτου της. Τα μικτά κοιτάσματα θειούχου μεταλλεύματος, η εξόρυξη αργύρου, η αφθονία και η ποικιλία των ορυκτολογικών δειγμάτων είναι αυτά που καθιστούν το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής παγκοσμίως γνωστό. Αυτή η εξαίσια γεωποικιλότητα συσχετίζεται με την εξαιρετική ομορφιά και την αξία της βιοποικιλότητας του γεωπάρκου.

Το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής είναι μια περιοχή εκτάσεως 176 τετρ. χλμ. με τεράστιας σημασίας άυλου και υλικού πολιτιστικού πλούτου που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει περίπου 1.000 μεταλλευτικές στοές και ισάριθμα φρεάτια, καθώς και άνω των 40 γεωτόπων σπουδαίας επιστημονικής αξίας.

Πρόκειται ουσιαστικά για ένα εκτεταμένο ασφαλές δίκτυο γεω-διαδρομών που υποδεικνύουν συγκεκριμένα σημεία με γεωλογικό, ιστορικό, μεταλλευτικό, αρχαιολογικό και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον, από το Αρχαίο Θέατρο του Θορικού έως το Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο.

Η μοναδικότητα του γεωπάρκου έγκειται στο γεγονός ότι το κοίτασμα του Λαυρίου αποτελείται από πέντε διαφορετικά είδη κοιτασμάτων που σχετίζονται μεταξύ τους, χαρακτηριστικό που δεν έχει παρατηρηθεί σε άλλο κοίτασμα ανά τον κόσμο. Τα ορυκτά του περιέχουν τη μεγαλύτερη ποικιλία στοιχείων (48 στον αριθμό) από οποιαδήποτε γνωστή περιοχή εξόρυξης και συνεπώς πιο διαφορετικά από οπουδήποτε αλλού.

Η περιοχή της Λαυρεωτικής είναι διάσημη αφενός για το ασήμι της και αφετέρου για τα ιδιαίτερα ορυκτολογικά χαρακτηριστικά της που την καθιστούν ένα φυσικό ορυκτολογικό μουσείο. Οι επιπτώσεις των επιφανειακών καιρικών συνθηκών και της οξείδωσης στο Λαύριο, μαζί με τη διακύμανση της στάθμης της θάλασσας ως αποτέλεσμα της ταλαντευόμενης κλιματικής αλλαγής τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια, έχουν δημιουργήσει μια απαράμιλλη ποικιλία δευτερογενών ορυκτών. Από τα παγκοσμίως γνωστά ορυκτά είδη, ένα ποσοστό που αγγίζει το 12% εντοπίζεται στο Παγκόσμιο Γεωπάρκο Λαυρεωτικής UNESCO.

Η υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας είναι ένας από τους πυλώνες του Γεωπάρκου Λαυρεωτικής περιλαμβάνοντας και σημαντικά στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς. Ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια του Γεωπάρκου Λαυρεωτικής είναι η «Ιερά Μονή του Αποστόλου Παύλου» στις παρυφές του οικισμού «Άνω Πλάκα», στην Παλαιοκαμάριζα. Η κύρια εκκλησία της Μονής είναι βυζαντινού σταυροειδούς ρυθμού με τρούλο και το μοναστήρι είναι ένας μοναδικός τόπος άυλης κληρονομιάς. Επιπλέον, το Περιβαλλοντικό Εκπαιδευτικό Κέντρο Λαυρίου υλοποιεί ένα πλούσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα διατήρησης και αειφόρου ανάπτυξης. Μία από τις δραστηριότητες του, με στόχο την προώθηση και ευαισθητοποίηση των νέων (5-15 ετών) για έναν υγιεινό τρόπο ζωής και την προστασία της βιοποικιλότητας, αφορά τη θάλασσα και τα παράκτια οικοσυστήματα. Το πρόγραμμα προωθεί τη γνωριμία με τις πολύτιμες υποθαλάσσιες κλίνες Posidonia oceanica και συζητά τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία και τη διατήρησή τους.

Το Λαύριο, ως μέρος πλέον του Δικτύου των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO, διαθέτει νέες δυνατότητες υπηρεσιών υψηλής ποιότητας, με σκοπό να γίνει πόλος έλξης γεω-τουριστών από όλο τον κόσμο.

Σημειώνεται ότι τα Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO οφείλουν να πληρούν υψηλές προδιαγραφές ποιότητας και προσφερόμενων υπηρεσιών και αξιολογούνται κάθε τέσσερα χρόνια μέσα από ένα αυστηρό πρωτόκολλο.

Δ. Λουκάς: «Να δημιουργήσουμε ένα Γεωπάρκο που θα συμβάλλει στη βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής»

Με αφορμή την ένταξη του Γεωπάρκου Λαυρεωτικής στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO, ο δήμαρχος Λαυρεωτικής Δημήτρης Λουκάς, δήλωσε σχετικά:

«Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που πετύχαμε το στόχο μας και καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα Γεωπάρκο που θα συμβάλλει στη βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής μας, η οποία αποτελεί ένα μοναδικό παράδειγμα γεωμεταλλευτικής κληρονομιάς. Βρισκόμαστε σε μια ασύγκριτη περιοχή που συνδυάζει υποδειγματικά ορυκτολογικά, γεωλογικά, μεταλλευτικά και αρχαιολογικά χαρακτηριστικά.

Με την ένταξη του Γεωπάρκου Λαυρεωτικής στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO μετατρέπουμε την περιοχή μας σε σημείο αναφοράς για τους επισκέπτες μέσα από την αξιοποίηση των φυσικών πόρων, την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας και την προαγωγή της περιβαλλοντικής παιδείας. Η τουριστική ανάπτυξη είναι άμεσα συνδεδεμένη καθώς ένα Γεωπάρκο δεν έχει εποχικότητα και προσελκύει τουρίστες από όλο τον κόσμο και όλον τον χρόνο.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους όσους εργάστηκαν ακατάπαυστα για την υλοποίηση αυτού του στόχου και ιδιαίτερα την κ. Ευγενία Μωραΐτη, επιστημονική υπεύθυνη του Γεωπάρκου για την πολύτιμη συνεισφορά της σε όλα τα επίπεδα, τον πρόεδρο της ΔΑΝΕΤΑΛ και Διευθυντή του Γεωπάρκου κ. Χαράλαμπο Ζαγουρή για την πολύτιμη συμβολή του καθώς και όλη την ομάδα του Γεωπάρκου Λαυρεωτικής».

Το άρθρο Στα μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο attica24.

Πηγή: Στα μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής